Cơ sở để nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

Với nhiều điểm mới, Luật Đất đai năm 2024 được đánh giá là dự án Luật quan trọng liên quan đến mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội; tác động trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế ở các địa phương trong cả nước. Thực tế thời gian qua cho thấy, cùng với sự vận động phát triển của đời sống xã hội, bên cạnh phần diện tích đất nông nghiệp được s??? d??ng đúng mục đích, mang lại hiệu quả kinh tế thì tại không ít địa phương, nhiều diện tích đất nông nghiệp đang bị bỏ hoang hóa, gây đến lãng phí tài nguyên đất. Bên cạnh đó, là việc người dân tự phát k???t hợp đất nông nghiệp với nuôi trồng hay kết hợp kinh doanh các loại hình khác. Điển hình như việc nuôi tôm trên đất trồng lúa hoặc kết hợp trồng lúa với kinh doanh các mô hình du lịch nông nghiệp, homestay, farmstay,… Doanh thu từ các mô hình này có thể gấp hàng chục lần trồng lúa nhưng do rào cản pháp lý, các quy định trước đây về s??? d??ng đất nông nghiệp nên việc tự phát k???t hợp kinh doanh này là hành vi vi phạm pháp luật.

Xuất phát từ thực tiễn nói trên, Luật Đất đai 2024 đã có những quy định theo “hướng mở” khi cho ph??p người dân được s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp trồng lúa và kinh doanh. Cụ thể, điểm a, khoản 1, Điều 218. “S??? d??ng đất kết hợp đa mục đích” (Luật Đất đai 2024) quy định:

"1. Các loại đất sau đây được s??? d??ng kết hợp đa mục đích:

a) Đất nông nghiệp được s??? d??ng kết hợp với mục đích thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu;"

Như vậy, với quy định này, Luật Đất đai 2024 cho ph??p s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp đa mục đích để tăng thu nhập nhưng chỉ s??? d??ng cho mục đích kết hợp. Ở đây cần nhấn mạnh, việc s??? d??ng mục đích nông nghiệp vẫn là chính; hoàn toàn không phải chuyển đổi mục đích s??? d??ng đất; việc s??? d??ng đất vào mục đích thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu chỉ mang tính chất “kết hợp”.

Liên quan đến vấn đề này, đồng chí Phạm Chí Thống, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nam chia sẻ, Luật Đất đai năm 2024 (Điều 218) quy định s??? d??ng đất kết hợp đa mục đích, trong đó có quy định đất nông nghiệp được s??? d??ng đất kết hợp với mục đích thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu. Tuy nhiên, tại điều này cũng quy định rõ việc s??? d??ng đất kết hợp đa mục đích phải đáp ứng 7 yêu cầu, trong đó yêu cầu: Không làm thay đổi loại đất theo phân loại đất quy định tại khoản 2 và khoản 3, Điều 9 và đã được xác định tại các loại giấy tờ quy định tại Điều 10 của Luật Đất đai năm 2024; Không làm mất đi điều kiện cần thiết để trở lại s??? d??ng đất vào mục đích chính; Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định. Quy định việc s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp thương mại, dịch vụ thì phải lập phương án s??? d??ng đất trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Theo đó, người dân được s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp trồng lúa và kinh doanh, nhưng phải có phương án trình cơ quan quản lý để có sự quản lý chặt chẽ khi dùng đất nông nghiệp kết hợp thương mại dịch vụ. Quy định này nhằm tạo ra sự hài hoà lợi ích các chủ thể, nhà nước và người dân. Người dân hưởng lợi từ việc s??? d??ng s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp đa mục đích; đồng thời, đóng góp một phần giá trị kinh tế thu được vào ngân sách Nhà nước.

Một số chuyên gia nhìn nhận, Luật Đất đai 2024 đã có những quy định theo “hướng mở” khi cho ph??p được s??? d??ng đất nông nghiệp kết hợp trồng lúa và kinh doanh. Song, để thực hiện quy định này có hiệu quả, cần đề cao vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, nhất là ở cấp cơ sở. Bởi một vấn đề rất quan trọng đặt ra đó là các cơ quan quản lý nhà nước cần có biện pháp để bảo đảm hiệu quả việc kết hợp đất nông nghiệp với kinh doanh; đồng thời, tránh việc chuyển mục đích s??? d??ng xây nhà kiên cố bằng bê tông cốt thép sẽ không thể hoàn trả hiện trạng đất trồng lúa. Nói cách khác, cần có sự phân định rạch ròi giữa s??? d??ng đất kết hợp đa mục đích với việc chuyển mục đích s??? d??ng đất trái phép.

Do vậy, song song với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến những quy định mới trong Luật Đất đai 2024 để nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân, các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường công tác kiểm tra, bám sát địa bàn, nắm và quản lý chặt việc s??? d??ng đất nông nghiệp của người dân. Kịp thời phát hiện sớm những vụ việc chuyển mục đích s??? d??ng đất trái phép. Kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân cố tình lợi dụng quy định s??? d??ng đất kết hợp đa mục đích để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật,… Đây là cơ sở quan trọng để từng bước đưa Luật Đất đai 2024 nói chung, quy định về “S??? d??ng đất kết hợp đa mục đích” nói riêng thực sự đi vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu quả s??? d??ng đất nông nghiệp, tăng thu nhập cho người dân tại nhiều địa phương trong cả nước./.